Avrupa’nın büyük şehirlerinde konut sıkıntısı rekor kira artışlarına neden oldu

AA

Avrupa’nın büyük şehirlerinde konut arz ve talebindeki
dengesizlik, rekor kira artışlarına neden oluyor.

Kıtada yüksek enflasyon ve faiz
oranları ile artan inşaat maliyetleri, konut tedarikini daha da kötüleştiriyor.

Bazı ülkelerde halkın yarısı kirada oturuyor.

Avrupa kıtasında hükümetler, uygun fiyatlı konutlar ve kira artışını frenleyerek
çözümler üretmeye çalışıyor.

Yüksek seyreden enflasyon, kira ve konut
fiyatlarını baskılamaya devam edeceğe benziyor.

“Özel sektör kiracıları konut güvensizliği
yaşıyor”

Avrupa Birliği’ne (AB) bağlı kurum olan Eurofound’un
araştırmasına göre, özellikle özel sektör kiracıları konut güvensizliği
yaşarken bunların yüzde 46’sı artan kira fiyatlarını karşılayamayacağı için üç
ay içinde konaklama yerlerinden ayrılmak zorunda kalabileceklerini düşünüyor.

İnşaat maliyetleri artıyor

Alışılmışın dışında yüksek enflasyon, faiz oranlarındaki
artış ve artan inşaat maliyetleri konut sıkıntısını daha da kötüleştiriyor.

Ukrayna’dan Berlin’e göç

Kiralık ev piyasası üzerindeki baskı Ukrayna’dan göç ile son
aylarda muazzam bir şekilde artarken Almanya’nın başkenti Berlin gibi büyük
şehirlerde kiralık daire arayanların aylarca sürecek bir stres testine
hazırlıklı olması gerekiyor.

Berlin’den Londra’ya Avrupa’nın birçok kentinde aileler,
yüksek fiyatlar nedeniyle ev sahibi olmayı “imkansız” görüyor.

Avrupa ülkelerinde yüksek enerji, kira ve gıda fiyatlarının
etkisiyle artan yaşam maliyetleri, grev ve protestoları beraberinde getirmeye
devam ediyor.

Almanya

Nüfusu 84 milyona yaklaşan Almanya’da, gayrimenkul
piyasasındaki baskının hafiflemesi için yaklaşık 700 bin yeni konuta ihtiyaç
duyuluyor. Ülkedeki konut açığı, artan inşaat maliyetleri, yüksek faiz ve
mülteci akını nedeniyle 20 yılın en yüksek seviyesinde.

Uzmanlar, birçok alanda inşaat yatırımlarının daha az cazip
olduğunu ve son aylarda inşaat fiyatları ve faiz oranlarındaki sert artışların
birçok inşaat projesini olumsuz etkilediğini belirtiyor.

Konut
açığı 20 yılın en yüksek seviyesinde

Gayrimenkul uzmanlarına göre, artan inşaat maliyetleri, yükselen
faiz oranları, yeni konut inşaatındaki düşüş ve ülkeye mülteci akını, konut
açığının 20 yılın en yüksek seviyesine çıkmasına neden oluyor.

Referandum sonuçlarının siyasiler ve emlak şirketleri
üzerinde baskı oluşturması bekleniyor. Şirketler, nüfusun yarısının kirada
yaşadığı Almanya’da değeri 100 milyar eroyu aşan 550 binden fazla konutu
elinde bulunduruyor.

Kiraların en fazla arttığı başkent Berlin’de ise nüfusun
çoğunluğu kirada. Berlin’de ortalama kiralar 2010’dan bu yana yüzde 100’den
fazla artış gösterirken, yeni dairelerin metrekaresi en az 26 avrodan kiraya
veriliyor.

Avusturya

Konut talebindeki sıkışıklık nedeniyle kiraların keskin
şekilde arttığı başkent Viyana’da, apartman dairesi için metrekare başına kiralama
maliyeti 17 ila 20 arasında değişiyor.

Viyana’da ortalamanın altında kazancı olan çok sayıda kişi
devlet destekli belediye konutlarında yaşarken, bekleme süresinin giderek
uzadığı bu konutlar için kayıtlar son üç yılda yüzde 26 arttı.

Danimarka

Danimarka, kurumsal yatırımcıların gayrimenkul satın alırken
kiraları önemli ölçüde artırmasını zorlaştırmak için yasalarını değiştirirken,
hükümet üç yıl önce “Blackstone Yasası” olarak adlandırılan yasayı
kabul ederek, kira artışlarını engellemeyi amaçladı.

ABD’li emlak devi Blackstone, önceki yıllarda Danimarka’da
on binlerce kiralık daire satın almıştı. Kısa süre sonra, kiracılar onarım
çalışmalarının eksikliğinden ve yüzde yüzleri aşan ağır kira artışlarından
şikayet etti. Grup ayrıca kiracıları kıdem tazminatı ödeyerek kira sözleşmesini
feshetmeye ikna etmeye çalıştı.

Blackstone Yasası artık, ev sahiplerinin mülkü satın
aldıktan sonraki beş yıl boyunca kirayı artırmasını yasaklıyor.

Yasa Danimarka’da aşırı kira maliyetlerine karşı bir
“dönüm noktası” olarak kutlandı. Blackstone, şirketin Kopenhag’ın
kira piyasasının sadece yüzde 0,5’ini oluşturduğunu belirtti.

Kirada formül aranıyor

Danimarka’da hali hazırda uygun fiyatlı konutlar için de bir kota getirilmesi
ve yeni binalardaki dairelerin yüzde 25’inin makul fiyatlarla kiralanması
planlanıyor.

Fransa

Fransızların aylık en önemli harcamasının başında kira
geliyor.

Başkent Paris’te artan konut fiyatları yıllar içinde, dar ve
orta gelirli aileleri daha çok banliyölere iterken, kiralık konut bulmak için
gerekli şartlar zorlaştı.

Fransa merkezli yardım kuruluşu Abbe Pierre Vakfı’nın 1
Şubat’ta yayınladığı rapor, ülkede 2022 itibarıyla 4,15 milyon kişinin barınma
sorunuyla boğuştuğunu ya da insanlık dışı şartlarda yaşadığını ortaya koydu.

Rapora göre, Fransa’da evsizlerin sayısı 300 bine çıktı ve
bu oran 10 yılda yüzde 140 artış gösterdi.

Hollanda

Hollanda’da en çok göç alan, öğrencilerin ve turistin yoğun
olduğu Amsterdam, Utrecht, Lahey ve Rotterdam gibi şehirlerde yaşanan konut
sıkıntısı devam ederken, hükümetin artan konut ihtiyacını karşılayamaması her
yıl protestolara neden oluyor.

Konut kısıtına karşı geniş çaplı protestoların yapıldığı
Amsterdam’da oda kiralama talebi özellikle koronavirüs salgını sonrası hızla
arttı. Şehirde bir oda kirası 800-900 euro seviyesinde.

İçişleri ve Kraliyet İlişkileri Bakanlığı’nın verilerine
göre, ülkede 2022 itibarıyla 315 bin olan konut ihtiyacının gelecek yıllarda
artacağı öngörülüyor.

Hükümet 2036’ya kadar 1 milyon 26 bin yeni konut yapmayı
hedeflerken, hükümetin önceki yıllarda hedeflediği yıllık 100 bin yeni konut
hedeflerine ulaşamaması sebebiyle konut piyasasındaki krizin artacağı tahmin
ediliyor.

Sosyal konut kiralama sırası

Ülkede devletten sosyal konut kiralama sırası ortalama 7
yılda geliyor. Bu süre Landsmeer’de 22 yılı, Amsterdam’da yaklaşık 14 yılı
bulabiliyor.

Amsterdam yönetimi, konut şirketleriyle birlikte hazırladığı
geniş ölçekli bir planla sorunu kontrol altına almayı ve kooperatif konut
yapımına daha fazla odaklanarak, kiraları yeniden düzenlemeyi ve aileler,
gençler ve yaşlılar için daha fazla yaşam alanı oluşturmayı planlıyor.

2040’a kadar konut sıkıntısını ortadan kaldırmayı hedefleyen
Hollanda’da, yeni konutların inşasına ek olarak, Airbnb gibi şirketlerin üçüncü
şahıslara ev kiralamalarına ve dairelerini boş bırakan ev sahiplerine karşı
daha sıkı önlemlerin alınması da düşünülüyor.

Son 10 yıl Amsterdam’da emlak fiyatları neredeyse iki katına çıktı

Son 10 yıl içinde Amsterdam nüfusunun 100 bin artarak 883
bine ulaşmasıyla emlak fiyatları neredeyse iki katına çıkarken, 2030’a kadar
sadece mülteciler ve evsizler için 10 bin ila 15 bin arasında konut açığı
olacağı tahmin ediliyor.

İngiltere

Avrupa’da konut kısıtı ve kira artışlarının en fazla
yaşandığı ülkelerden biri olan İngiltere’de, ortalama bir konut kirası bu yılın
ilk çeyreğinde yüzde 9,4 artarak 1190 sterline yükseldi.

İngiliz online emlak şirketi Rightmove verilerine göre,
başkent Londra’da ortalama konut kirası aynı dönemde yüzde 14 artışla aylık 2
bin 501 sterlinle tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü.

İngiltere emlak piyasasında kiralanabilir konut sayısı ise 2019’daki
seviyenin yüzde 46 altında.

Homelet Kira Endeksi’ne göre, kiralanabilir konutlar için
verilen teklifler çoğunlukla ev sahiplerinin istediği fiyatın üzerine çıkıyor
ve ev sahipleri bir konut için çok sayıda teklif alıyor.

Endeks, piyasada kiralanabilir konut sayısında kısa vadede
büyüme beklenmediğinden fiyatlardaki artışın süreceğini öngörüyor.

İspanya

İspanya’da ise her geçen yıl artan konut sorununa karşı
önlem arayan hükümet, ülke demokrasi tarihinde ilk defa kira artışlarına
müdahale etti.

Mecliste kabul edilen konut tasarısı gereği, şimdiye kadar
TÜFE’ye göre belirlenen kira artışları 2023’te yüzde 2, 2024’te yüzde 3 ile
sınırlanacak. Ayrıca iki yıldan fazla boş kalan konutların emlak vergileri
yüzde 150’ye varan oranlarda artırılacak.

Boş daire sahiplerine yönelik sert baskılar uygulanıyor

Boş daire sahiplerine yönelik sert baskılara rağmen fiyatlar
artmaya devam ediyor. Ayrıca Başbakan Pedro Sanchez, gençlere ve ekonomik
olarak zor durumda olan ailelere uygun fiyatta kiralanması için üç ayrı projede
toplam 113 bin konut inşa etme sözü verdi.

İspanya’da konut sorunu en fazla göç alan, öğrencilerin ve
turistin yoğun olduğu Madrid ve Barselona kentlerinde yaşanıyor.

Bu kentlerde sadece 1 oda kirasının 500-600 avro arasında
olduğu ve oda kiralarına talebin geçen yıla oranla yüzde 40 arttığı hesaplanıyor.

Danışmanlık şirketi EY’nin araştırmasına göre, Barselona’da
kira fiyatları geçen yıl yıllık yüzde 36 ile ülkedeki diğer şehirlere kıyasla
daha keskin bir artış gösterdi.

Online emlak şirketi İdealista verilerine göre ise, Şubat
2022-Şubat 2023 arasında kira bedellerinde ülke genelinde ortalama yüzde
8,7’lik artış yaşandı ve metrekare fiyat 11,7 euroya kadar çıktı.

Ülkede konut satış fiyatları ise ortalama yüzde 3,8
artarken, Madrid’de bu oran yüzde 6,5 seviyesinde. İspanya’da metrekare satış
fiyatı 3 bin 176 euro, Madrid’de ise 3 bin 995euroya kadar çıkıyor.

Yunanistan

Yunanistan’da 2009 sonrası yaşanan ekonomik krizle birlikte
2010’lu yıllarda emlak satış fiyatlarında ve kiralarda ciddi düşüş gözlenirken,
son yıllarda bu durum tersine döndü.

Yunanistan’da yayınlanan Ekonomi Postası (OT) gazetesinin
haberine göre, ülkede son 5 yılda kira fiyatlarındaki artış yüzde 30’u aştı.

Haberde, 2023 yılı içerisinde bu artışın devam ederek, yüzde
3 ila 7 arasında seyredeceği ifade edildi.

Eurostat’ın 2023 tarihli raporuna göre, Yunanistan, 2021’de
harcanabilir gelirinin yüzde 40’ından fazlasını kira, ısınma, su gibi
harcamalara verenlerin toplam nüfus içerisindeki oranı değerlendirildiğinde,
şehirlerde yüzde 32,4 ile, kırsal alanlarda ise yüzde 22 ile Avrupa Birliği
(AB) genelinde birinci sırada yer aldı.

Kısa süreli kiralama yöntemi ise, Yunanistan’daki kira
fiyatlarındaki artışın sebeplerinden biri olarak görülüyor.

Özellikle kriz döneminde başta başkent Atina olmak üzere
merkez bölgelerden ucuz fiyata satın alınıp, tadilatla yenilenen evlerin turizm
amaçlı kısa süreli kiraya verilmesi, uzun vadeli ev kiralamak isteyenler için
arzın azalmasına ve kiralarda artışa neden oluyor.