Gazze’de ateşkes kutlamaları

7 Ekim 2023’te başlayan çatışmaların ardından, Gazze Şeridi’nde 471 gün süren kanlı saldırılar nihayet ateşkesle son buldu.

46 bini aşkın masum insanın yaşamını yitirdiği bu uzun ve acı dolu süreç, Katar, Mısır ve ABD’nin öncülüğünde yapılan Doha’daki müzakerelerle noktalandı.

İsrail ve Hamas, bu tarihi anlaşma ile ateşkesi kabul etti.

Başlangıçta Türkiye saatiyle 09.30’da devreye girmesi planlanan ateşkes, Hamas’ın serbest bırakılacak rehinelerin isim listesini geç iletmesi nedeniyle ertelendi.

GAZZE BAYRAM HAVASINA BÜRÜNDÜ

Ancak İsrail’in bunun üzerine Gazze’ye hızla bir hava saldırısı düzenlemesinin ardından Hamas, rehinelerin isminin bulunduğu listeyi iletti ve ateşkes, Türkiye saatiyle 12.15’te resmen yürürlüğe girdi.

Ateşkesin ilanıyla birlikte Gazze, bayram havasına büründü.

471 gün süren acıların ardından, sokaklar sevinçle çalkalandı.

SECDEYE KAPANDILAR

Siviller, özgürlük ve barış için sokaklara dökülerek kutlama yapmaya başladı.

Bazı sivillerin ateşkesin resmen yürürlüğe girdiğini öğrendikten sonra gözyaşlarıyla sokak ortasında secdeye kapandığı ve şükrettiği görüldü.

ATEŞKESİ ŞARKILARLA KUTLADILAR

Bazı Filistinli siviller ise Hamas askerlerinin de desteğiyle konvoylar oluşturarak şarkılar söyleyip dans ederek ateşkesi kutladılar.

Gazze’de umut dolu bir hava esti, kanlı çatışmalara son veren bu tarihi an, tüm halkı sevince boğdu.

ANLAŞMANIN İLK GÜNÜ

Anlaşmanın ilk gününün ayrıntıları arasında işgal güçlerinin yerleşim alanlarından çekilmesi, İsrail’in Gazze üzerindeki hava trafiğinin 12 saat süreyle durdurulması ve Gazze’ye günde 600 tır insani yardım akışının başlaması yer alıyor.

Ayrıca TSİ 17.00’da gerçekleşecek esir takası ile, 3 İsrailli rehineye karşı Filistinli 90 rehine serbest bırakılacak.

GAZZE’DE ATEŞKESE GİDEN YOL

2023

7 Ekim: İsrail’in Gazze’ye yönelik süregeldiği saldırıların bir parçası olarak, İsrail’in hava ve kara operasyonları hız kazandı. Bu dönemde, Gazze’deki sivil alanlar, sağlık tesisleri ve altyapı hedef alındı. İsrail ordusu, Gazze’ye yönelik kapsamlı bir saldırı başlatarak, binlerce sivili yerinden etti ve çok sayıda masum insanın hayatını kaybetmesine yol açtı. Hamas, bu saldırılara karşılık olarak, İsrail sınırını aşarak, Güney İsrail’e saldırılar düzenledi. Saldırılar sonucunda yaklaşık 1.200 İsrail vatandaşı hayatını kaybetti ve 251 rehin alındı.

27 Ekim: İsrail, Gazze’ye yönelik kara harekâtını başlattı. Bu harekât, Gazze’deki 2,3 milyon nüfusun büyük kısmını evsiz bırakırken, kentteki altyapıyı büyük ölçüde yok etti. Uluslararası insan hakları örgütleri, İsrail’in bu saldırılarının savaş suçları teşkil edebileceğini belirterek, İsrail’in sivillere yönelik yaptığı bu saldırıları kınadı.

21 Kasım: ABD, Katar ve Mısır’ın arabuluculuğunda yapılan bir anlaşma doğrultusunda, Hamas, İsrail hapishanelerindeki 240 Filistinli tutsağın karşılığında 105 rehinelerini serbest bıraktı. Ancak, ateşkese her iki tarafın da uymadığı ve anlaşmanın sürdürülemez olduğu görüldü.

28 Aralık: Yeni bir ateşkes anlaşması için müzakereler devam etti. Ancak, İsrail’in Gazze’deki sivil hedefleri hedef alan saldırıları durmamış ve bu durum müzakerelerin başarısını zorlaştırmıştı.

2024

31 Mayıs: ABD Başkanı Joe Biden, İsrail’in önerdiği üç aşamalı ateşkes planını özetledi. Bu öneri, Gazze’deki acıların daha da derinleşmesine yol açtı. Biden’ın bu önerisi, uluslararası toplum tarafından İsrail’in politikalarını meşrulaştırma girişimi olarak eleştirildi.

10 Haziran: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, ateşkes planını destekledi. Ancak, İsrail’in mülteciler ve sivillerin temel haklarına yönelik ihlalleri, dünya genelinde büyük tepkiyle karşılandı.

31 Temmuz: İsrail, Hamas’ın baş müzakerecisi İsmail Haniyeh’i Tahran’da öldürdü. Bu suikast, müzakereleri askıya aldırırken, Gazze’deki çatışmaların daha da şiddetli hale gelmesine yol açtı.

17 Ekim: İsrail, Güney Gazze’de Hamas liderlerinden Yahya Sinvar’ı öldürdü. Netanyahu, bu olayı savaşın “sonunun başlangıcı” olarak tanımladı, ancak bu sadece daha fazla kan ve yıkıma sebep oldu.

9 Kasım: Müzakerelerde ilerleme kaydedilemeyince, Katar müzakerelerdeki arabuluculuk çabalarını askıya aldı. Bu dönemde, Gazze’deki sivil kayıplar hızla arttı.

20 Kasım: ABD, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin ateşkes çağrısı yapan taslağını veto etti. Veto, Gazze’deki sivillerin daha fazla mağduriyet yaşamasına neden oldu.

27 Kasım: İsrail, Hizbullah ile 13 ay süren çatışmayı sona erdiren ateşkes anlaşmasını Lübnan ile imzaladı. Bu gelişme, Gazze’deki umudu yeniden canlandırsa da, taraflar arasındaki gerginlik devam etti.

2 Aralık: Donald Trump, göreve başlamadan önce, Gazze’deki rehinelerin serbest bırakılmaması halinde büyük bedellerin ödeneceği yönünde açıklamalar yaptı.

17 Aralık: Filistinli yetkililer, dolaylı görüşmelerin “kesin ve nihai aşamada” olduğunu belirtti. İsrail Savunma Bakanı, anlaşmaya daha yakın olduklarını açıkladı.

2025

13 Ocak: ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Netanyahu, anlaşmanın çok yakında tamamlanacağı konusunda umutlu olduklarını belirtti. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, bu anlaşmanın önümüzdeki hafta sonrasında tamamlanacağına dair açıklamalarda bulundu.

15 Ocak: Katar Başbakanı, İsrail ve Hamas’ın ateşkeste anlaşmaya vardığını ve 19 Ocak’ta ateşkesin yürürlüğe gireceğini duyurdu. Biden, bu anlaşmanın çatışmayı durduracağı, insani yardımın artacağı ve rehinelerin ailelerine kavuşacağı yönünde açıklamalarda bulundu.

17 Ocak: İsrail Kabinesi, ateşkes anlaşmasını onayladı. Saatler süren tartışmaların ardından, anlaşma kabul edildi ve 19 Ocak’ta yürürlüğe girecek şekilde kararlaştırıldı.

19 Ocak: Hamas’ın serbest bırakılacak 33 rehinenin isimlerini vermemesi nedeniyle ateşkesin başlangıcı birkaç saat ertelendi. Ancak, nihayet yerel saatle 11:15’te ateşkes yürürlüğe girdi.

ANLAŞMANIN DETAYLARI

İsrail hükümetinin anlaşmanın detaylarının da yer aldığı bakanlar kurulu kararına göre anlaşmanın yürürlüğe girdiği ilk gün, esir takasının 16.00’dan (TSİ 17.00) sonra gerçekleşmesi bekleniyor.

Times of Israel’in haberinde serbest bırakılacak 3 esirin Kızılhaç’a teslim edileceği, daha sonra İsrail’e nakledileceği, İsrail askeri sağlık ekibi tarafından karşılanacağı aktarıldı.

Sağlık Bakanlığı’nın 6 hastaneyi İsrailli esirleri kabul etmek için hazırladığı bildirildi.

İsrailli esirlerin teslim edilmesinin ardından 90 kadar Filistinli esir de İsrail hapishanelerinden serbest bırakılacak.

güvenlik makamlarının serbest kalan esirler için Filistinlilerin kutlama yapmasını önlemek için hazırlandığı belirtildi.

Basında İsrail’in daha önceki esir takası anlaşmalarında Filistinlilerin sevinç gösterilerinden rahatsız olduğu ve bunun önüne geçmek istediği aktarıldı.

İsrail ordusu ve polisi Kasım 2023’teki esir takasının ardından işgal altındaki Doğu Kudüs ve İsrail’deki bölgelerde ikamet eden Filistinli esirlerin evlerine baskın düzenlemiş, karşılamak için bekleyenleri zorla dağıtmıştı.

ESİR TAKASI

İsrail hükümetinin bakanlar kurulu toplantısı sonrasında yayınladığı karara göre anlaşma kapsamında 33 İsrailli esire karşılık 1167’si 7 Ekim 2023’ten sonra tutuklanan Gazze sakini Filistinli olmak üzere 1900’den fazla Filistinlinin serbest kalması bekleniyor.

Anlaşmada Filistinli bazı esirlerin sınır dışı edilmesi şartı bulunuyor.

Öte yandan İsrail, 7 Ekim’den bu yana gözaltında tutulan 19 yaşın altındaki tüm kadın ve çocukları da serbest bırakacak.

İsrail, bırakılan her bir İsrailli esir için 30 Filistinli esir, her bir asker ya da güvenlik gücü için ise 50 Filistinliyi serbest bırakacak.

Anlaşmanın ilk gününde 3, 7. gününde 4, bundan sonraki her hafta üç İsrailli esirin serbest kalması son haftadaysa 14 İsrailli esirin bırakılması planlanıyor.

Ateşkesin ilk aşamasının 16. gününde 2. aşama için müzakereler başlayacak.

İsrail’de başta Başbakan Binyamin Netanyahu olmak üzere üst düzey isimlerden gelen açıklamalar, 42 günlük birinci aşamanın ardından İsrail’in Gazze’ye yönelik yoğun saldırılarını sürdürebileceği endişesini doğuruyor.

ANLAŞMA 3 AŞAMADAN OLUŞUYOR

Arabulucu ülkelerden Katar, 15 Ocak’ta İsrail ile Hamas arasında Gazze’de ateşkes ve esir takası konusunda anlaşmaya varıldığını duyurmuştu.

Anlaşma, 19 Ocak Pazar günü itibarıyla yürürlüğe girecek.

3 aşamadan oluşacak ateşkes anlaşmasının ilk 42 gününde İsrailli 33 esir serbest bırakılacak.

Anlaşma, Gazze Şeridi’ne insani yardımların kapsamlı şekilde ulaşmasının yanı sıra yerinden edilen Filistinlilerin bölgelerine geri dönebilmelerini içeriyor.

İkinci ve üçüncü aşamaların detayları, birinci aşamanın tamamlanmasıyla açıklanacak.