SON DAKİKA! Hamas ve İsrail arasında esir takası başladı

Tüm dünya Gazze’deki bu tarihi ana şahitlik ediyor.

15 ay boyunca süren kanlı saldırıların ardından Gazze, Katar’ın başkenti Doha’daki müzakerelerde Hamas ve İsrail’in şartlarda mutabık kaldığı ateşkes anlaşmasıyla yeniden umudun şehri oldu.

46 binden fazla sivilin katledildiği topraklar, ateşkese dakikalar kala tekrar vurulmuştu.

Ancak yaşanan pürüzün kısa sürede giderilmesiyle TSİ 09.30’da beklenen ateşkes, 12.15’te yürülüğe girdi.

Ateşkesin resmen duyurulmasının ardından İsrail ordusu işgal altına aldığı bölgelerden çekilmiş ve sınır kapılarında bekleyen yardım tırları Gazze’ye girmeye başlamıştı.

ESİR TAKASI BAŞLADI

Yaşanan gelişmelerin ardından gözler, tüm dünyanın yakından takip ettiği esir takasına çevrildi.

Rehine takası, TSİ 17.00’da başladı.

Ateşkeste yer alan maddelere göre Hamas, askeri geçmişi bulunan 3 İsrailli rehineyi İsrail’e götürmesi için Kızılhaç ekiplerine teslim etti.

İsrailli yetkililer tarafından yapılan açıklamaya göre Kızılhaç, 3 rehineyi Netzarim Koridoru’na götürüyor.

Bunun karşılığında ise İsrail birkaç saat içinde Filistinli 90 mahkumu serbest bırakacak.

İSRAİLLİ ESİRLERİN İSİMLERİ

Hamas sözcüsü Ebu Ubeyde bugün serbest bırakılacak 3 İsrailli rehinenin isimlerini açıklamıştı.

İsrailli esirlerin kimlikleri, “Romy Gönen (24),Emily Damari (28)ve Doron Shtenber Khir (31)” olarak açıklandı.

FİLİSTİNLİ ESİRLERİN İSİMLERİ

Esir takası öncesi Hamas serbest bırakılması beklenen Filistinli mahkumların listesini talep etti.

Bunun üzerine İsrail, ilk aşamada serbest bırakacağı 90 Filistinlinin kimliğini de Hamas yetkililerine teslim etti.

ATEŞKES

İsrail devlet televizyonu KAN, üst düzey bir Hamas yetkilisine dayanarak, serbest bırakılacak İsrailli kadın esirlerin listesinin bugün arabuluculara iletildiğini bildirdi. İsrail ordusu, Hamas’ın esir listesi taahhüdünü yerine getirene kadar ateşkesin başlamayacağını duyurdu.

Başbakan Binyamin Netanyahu’nun, yerel saatle sabah 8.30’da (TSİ 09.30) devreye girmesi planlanan ateşkesin, esir listesi tamamlanmadan yürürlüğe girmemesi talimatını verdiği belirtildi.

BEN-GVİR’İN İSTİFASI

Yahudi Gücü Partisi, kabinede yer alan tüm bakanlarının istifa ettiğini açıkladı. Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Necef ve Galile Kalkınma Bakanı Yitzchak Wasserlauf ve Miras Bakanı Amichai Eliyahu görevlerinden ayrıldı.

Ben-Gvir, Gazze’de ateşkesin devreye girmesiyle kabineyi terk edeceğini önceden duyurmuştu. Netanyahu’nun, Ben-Gvir’i koalisyonda tutmak için Batı Şeria’da yeni yerleşimler kurulması ve Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi’nin görevden alınması gibi teklifler sunduğu öne sürülmüş, ancak bu iddialar başbakanlık tarafından yalanlanmıştı.

SERBEST KALACAK FİLİSTİNLİLERİN LİSTESİ

İsrail Adalet Bakanlığı, anlaşma kapsamında serbest bırakılacak 735 Filistinli esirin ismini yayımladı. Bu isimler arasında Aksa Şehitleri Tugayı liderlerinden Zekeriya Zübeydi, FHKC yöneticisi eski milletvekili Halide Cerrar ve müebbet hapis cezasına çarptırılmış diğer önemli isimler bulunuyor.

Gazze Şeridi’ndeki Esirler Enformasyon Ofisi ise Hamas’ın her esir takası gününden önce listeleri yayımlayacağını duyurdu.

NETZARİM’DEN ÇEKİLME SÜRECİ

Anlaşma gereği İsrail ordusu, 22 Ocak’ta Gazze Şeridi’nin kuzeyi ile güneyini bağlayan Netzarim Koridoru’ndaki kontrol noktalarını kaldıracak. Anlaşmanın 7. gününde 7 İsrailli esirin serbest bırakılmasıyla Gazze’den çekilme süreci başlayacak ve kuzey Gazze sakinleri evlerine dönebilecek.

Philadelphi Koridoru’ndan tam çekilmenin ise 50 gün sonra gerçekleşeceği belirtildi.

GAZZE’DE ATEŞKESE GİDEN YOL

2023

7 Ekim: İsrail’in Gazze’ye yönelik süregeldiği saldırıların bir parçası olarak, İsrail’in hava ve kara operasyonları hız kazandı. Bu dönemde, Gazze’deki sivil alanlar, sağlık tesisleri ve altyapı hedef alındı. İsrail ordusu, Gazze’ye yönelik kapsamlı bir saldırı başlatarak, binlerce sivili yerinden etti ve çok sayıda masum insanın hayatını kaybetmesine yol açtı. Hamas, bu saldırılara karşılık olarak, İsrail sınırını aşarak, Güney İsrail’e saldırılar düzenledi. Saldırılar sonucunda yaklaşık 1.200 İsrail vatandaşı hayatını kaybetti ve 251 rehin alındı.

27 Ekim: İsrail, Gazze’ye yönelik kara harekâtını başlattı. Bu harekât, Gazze’deki 2,3 milyon nüfusun büyük kısmını evsiz bırakırken, kentteki altyapıyı büyük ölçüde yok etti. Uluslararası insan hakları örgütleri, İsrail’in bu saldırılarının savaş suçları teşkil edebileceğini belirterek, İsrail’in sivillere yönelik yaptığı bu saldırıları kınadı.

21 Kasım: ABD, Katar ve Mısır’ın arabuluculuğunda yapılan bir anlaşma doğrultusunda, Hamas, İsrail hapishanelerindeki 240 Filistinli tutsağın karşılığında 105 rehinelerini serbest bıraktı. Ancak, ateşkese her iki tarafın da uymadığı ve anlaşmanın sürdürülemez olduğu görüldü.

28 Aralık: Yeni bir ateşkes anlaşması için müzakereler devam etti. Ancak, İsrail’in Gazze’deki sivil hedefleri hedef alan saldırıları durmamış ve bu durum müzakerelerin başarısını zorlaştırmıştı.

2024

31 Mayıs: ABD Başkanı Joe Biden, İsrail’in önerdiği üç aşamalı ateşkes planını özetledi. Bu öneri, Gazze’deki acıların daha da derinleşmesine yol açtı. Biden’ın bu önerisi, uluslararası toplum tarafından İsrail’in politikalarını meşrulaştırma girişimi olarak eleştirildi.

10 Haziran: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, ateşkes planını destekledi. Ancak, İsrail’in mülteciler ve sivillerin temel haklarına yönelik ihlalleri, dünya genelinde büyük tepkiyle karşılandı.

31 Temmuz: İsrail, Hamas’ın baş müzakerecisi İsmail Haniyeh’i Tahran’da öldürdü. Bu suikast, müzakereleri askıya aldırırken, Gazze’deki çatışmaların daha da şiddetli hale gelmesine yol açtı.

17 Ekim: İsrail, Güney Gazze’de Hamas liderlerinden Yahya Sinvar’ı öldürdü. Netanyahu, bu olayı savaşın “sonunun başlangıcı” olarak tanımladı, ancak bu sadece daha fazla kan ve yıkıma sebep oldu.

9 Kasım: Müzakerelerde ilerleme kaydedilemeyince, Katar müzakerelerdeki arabuluculuk çabalarını askıya aldı. Bu dönemde, Gazze’deki sivil kayıplar hızla arttı.

20 Kasım: ABD, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin ateşkes çağrısı yapan taslağını veto etti. Veto, Gazze’deki sivillerin daha fazla mağduriyet yaşamasına neden oldu.

27 Kasım: İsrail, Hizbullah ile 13 ay süren çatışmayı sona erdiren ateşkes anlaşmasını Lübnan ile imzaladı. Bu gelişme, Gazze’deki umudu yeniden canlandırsa da, taraflar arasındaki gerginlik devam etti.

2 Aralık: Donald Trump, göreve başlamadan önce, Gazze’deki rehinelerin serbest bırakılmaması halinde büyük bedellerin ödeneceği yönünde açıklamalar yaptı.

17 Aralık: Filistinli yetkililer, dolaylı görüşmelerin “kesin ve nihai aşamada” olduğunu belirtti. İsrail Savunma Bakanı, anlaşmaya daha yakın olduklarını açıkladı.

2025

13 Ocak: ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Netanyahu, anlaşmanın çok yakında tamamlanacağı konusunda umutlu olduklarını belirtti. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, bu anlaşmanın önümüzdeki hafta sonrasında tamamlanacağına dair açıklamalarda bulundu.

15 Ocak: Katar Başbakanı, İsrail ve Hamas’ın ateşkeste anlaşmaya vardığını ve 19 Ocak’ta ateşkesin yürürlüğe gireceğini duyurdu. Biden, bu anlaşmanın çatışmayı durduracağı, insani yardımın artacağı ve rehinelerin ailelerine kavuşacağı yönünde açıklamalarda bulundu.

17 Ocak: İsrail Kabinesi, ateşkes anlaşmasını onayladı. Saatler süren tartışmaların ardından, anlaşma kabul edildi ve 19 Ocak’ta yürürlüğe girecek şekilde kararlaştırıldı.

19 Ocak: Hamas’ın serbest bırakılacak 33 rehinenin isimlerini vermemesi nedeniyle ateşkesin başlangıcı birkaç saat ertelendi. Ancak, nihayet yerel saatle 11:15’te ateşkes yürürlüğe girdi.

ANLAŞMA 3 AŞAMADAN OLUŞUYOR

Arabulucu ülkelerden Katar, 15 Ocak’ta İsrail ile Hamas arasında Gazze’de ateşkes ve esir takası konusunda anlaşmaya varıldığını duyurmuştu.

Anlaşma, 19 Ocak Pazar günü itibarıyla yürürlüğe girecek.

3 aşamadan oluşacak ateşkes anlaşmasının ilk 42 gününde İsrailli 33 esir serbest bırakılacak.

Anlaşma, Gazze Şeridi’ne insani yardımların kapsamlı şekilde ulaşmasının yanı sıra yerinden edilen Filistinlilerin bölgelerine geri dönebilmelerini içeriyor.

İkinci ve üçüncü aşamaların detayları, birinci aşamanın tamamlanmasıyla açıklanacak.