Türkiye’nin mega yapısı: Tüm yönleriyle Yusufeli Barajı

Türkiye son 20 yıla mega projelerle damga vurdu.

Hemen her alanda teknolojinin tüm yeniliklerini barındıran, hayatı kolaylaştıran, çağın gerekliliklerine uygun, ekonomiye katkı sınan onlarca proje hayata geçirildi.

Altyapı alanında da bu kapsamda marka işler yapıldı.

Onlardan biri de Artvin’deki Yusufeli Barajı…

Çoruh Nehri üzerinde yer alan Yusufeli Barajı ve Hidroelektrik Santrali’nin temeli 2013 yılında atıldı.

2022 yılında tamamlanan baraj su tutmaya başladı.

DÜNYADA BEŞİNCİ

Toplam su depolama hacmi yaklaşık 2,2 milyar metreküp olan baraj, 275 metre yüksekliği ile çift eğrilikli beton kemer baraj tipinde Türkiye’nin en yüksek, dünyanın ise beşinci yüksek barajı oldu.

Süper yüksek baraj kategorisinde yer alan Yusufeli Barajı, sahanın jeolojik ve topografik yapısı nedeniyle projeye özgü ileri mühendislik teknolojileri geliştirilerek inşa edildi. Bu yeni uygulamalar ile dünya baraj literatürüne de önemli katkılar yaptı.

BETON HACMİYLE REKOR KIRDI

Gövde beton hacmi 4 milyon metreküp olan Yusufeli Barajı’nda, günlük ortalama beton döküm miktarı 7 bin metreküp oldu ve dünyada bu kategorideki barajlar ile kıyaslandığında önemli bir rekora imza atıldı.

Baraj sahasında toplam kapasitesi saatte 800 metreküpe ulaşan beton santralleri, ön soğutma ve ısıtma tesisleri ile iklim ve sıcaklık gibi durumlardan etkilenmeksizin her koşulda beton üretebildi. Projenin değişik safhalarında toplam 7 bini aşkın personel, barajı tamamlamak ve ülke ekonomisine kazandırmak için gece gündüz çalıştı.

Yusufeli Barajı ve HES projesinde beton santrallerinden baraj gövdesine beton transferi sağlamak için kablolu vinç ve beton konveyör hattı eş zamanlı olarak kullanıldı. Kret kotunda kurulu olan ana beton santralinden alınan betonun transferi kablolu vinçler ile sağlandı. Kablolu vinçlerin her biri 28 ton taşıma kapasiteli 3 hat ile çalıştı. Taşınan kovaların her biri ise 9 metreküp beton taşıma kapasitesine sahipti.

69,2 KM YOL YAPILDI

Mansap batardosu üzerinde kurulu olan beton santrallerinden alınan beton ise saatte 200 metreküp beton taşıma kapasiteli beton konveyör hattı ile baraj gövdesine ulaştırıldı.

Yeraltında yapılan santral binasında bulunan üç ünite ile toplamda 558 megavat kurulu güce sahip projede, hidromekanik ve elektromekanik montaj işleri ile beton döküm faaliyetleri ise eş zamanlı olarak gerçekleştirildi.

Yusufeli Barajı’nın su tutması ile, mevcut çevre ve bağlantı yolları su altında kalacağından yapımı zorunlu hale gelen relokasyon yolları da proje kapsamında Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü kontrol ve koordinasyonuyla tamamlandı.

Mevcut yolların relokasyonu kapsamında, yol standartlarının iyileştirilmesi, yolculuk süresinin kısaltılması, yol mesafesinin azaltılması, trafik kazalarının azaltılıp can ve mal güvenliğinin artırılması amaçlanarak toplam 69,2 km uzunluğunda yol yapıldı.

Yusufeli Barajı ve HES relokasyon yolları projesi, toplam uzunluğu 58 kilometre olan 39 adet tünel, 4 tanesi özel tasarım olmak üzere toplam uzunluğu 3,6 kilometre olan 19 adet köprü, çeşitli boy ve ebatlarda sanat yapısı ve 17 adet kavşaktan oluşuyor.

Proje kapsamında 5,5 milyon metreküp tünel kazısı, 9 milyon metreküp açık kazı, 1,8 milyon metreküp beton, 93 bin ton demir, 555 bin ton mekanik dolgu, 345 bin ton asfalt imalatı yapıldı.

Baraj mühendisliği açısından dünyanın en önemli projelerinden birisi olarak gösterilen Yusufeli Barajı ve HES, ülkemiz mühendisliğinin öz kaynakları ve özgün çözümleri ile geldiği noktayı tüm dünyaya kanıtladı.

BARAJIN TEKNİK ÖZELLİKLERİ

Baraj ile ilgili temel bilgiler ise şu şekilde:

“Baraj Yeri – Doğu Karadeniz Bölgesinde Artvin’in 70 kilometre güney batısında Çoruh Nehri üzerinde, Baraj Tipi – Çift eğrilikli ince beton kemer, Temelden Yükseklik – 275 metre, Kurulu Gücü – 558 MWi, Toplam Enerji – 1 milyar 888 milyon kWh/yıl, Toplam Depolama Hacmi – 2 milyar 130 milyon metreküp, Temel Kotu – 440 metre, Talveg Kotu- 495 metre, Kret Kotu – 715 metre, Kret Uzunluğu – 540 metre, Kret Genişliği – 8 metre, Santral Binası Tipi – Mantar kesitli yer altı santrali, Kurulu Güç – 558 MW (3 ünite x 186 MW), Cebri Boru Tipi – Gömülü çelik kaplamalı, Türbin Tipi – Düşey şaftlı Francis, Şalt Sahası Tipi – Gaz yalıtımlı şalt, Transformatör Bloğu Tipi – Yer altı tipi”

EKONOMİYE 6 MİLYAR LİRA KATKI

22 Kasım 2022’de su tutmaya başlayan baraj, Yusufeli ilçe merkezi ile Yeniköy, Tekkale, Irmakyanı, Çeltikdüzü, Çevreli, İşhan ve Meşecik köylerini, sular altında bıraktı.

Zorlu coğrafyada 4 milyon 61 bin metreküp beton kullanılarak gövde inşaatı tamamlanan barajın inşa sürecinde ‘dar vadinin gizli hazinesi’ olarak adlandırılan baraj havzasında su yüksekliği 247 metreye, depolanan su miktarı 1 milyar 250 milyon metreküpe ulaştı.

Kurulu gücü 558 megavat, yıllık enerji üretimi 1 milyar 888 milyon kilovatsaat olacak Yusufeli Barajı’nda, türbinlerinin dönmeye başlaması ile tam kapasite enerji üretimine geçildi.

Son verilere göre barajın üretimi, Türkiye ekonomisine 6 milyar liralık katkı sağladı.

YEREL HALK BİNLERCE YENİ KONUTA YERLEŞTİRİLDİ

Baraj nedeniyle su altında kalan yerleşim yerlerinin de yenileri kuruldu.

Üç ayrı bölgede 10 etap halinde inşa edilen Yusufeli ilçesi yeni yerleşim yerinde 2 bin 640 konut, 317 iş yeri, 20 arsa için hak sahibi, Yusufeli Barajı ve HES projesinden etkilenen 7 köyde ise 520 konut, 5 iş yeri hak sahibi yeni yerlerine yerleştirildi.

Her ayrıntısı ile rekora imza atan baraj enerji üreterek hem bölgeye hem de Türkiye ekonomisine katkı sağlamaya devam ediyor.

Ensonhaber yazarı Adem Metan da bu devasa yapıyı yerinde inceledi. Bölgeyi tüm ayrıntıları ile görüntüleyen Metan, görüntüleri YouTuba hesabında yayınladı.

Adem Metan’ın Türkiye’nin En Derin Barajı: Yusufeli Barajı videosunu izlemek için linke tıklayınız.