Mars’taki Okyanus Kalıntıları ve Dev Plajlar Neyin Nesi?

Bilim insanları tarafından Mars’ta su bulunduğuna veya çeşitli su kaynaklarına rastlandığına dair bilgiler belirli aralıklarla paylaşılıyor. Ancak bu seferki kanıtlar, çok daha iddialı ve çok daha net.

Kızıl gezegende bir zamanlar bir okyanus olup olmadığı sorusu her daim kafaları kurcalıyordu. Fakat görünen o ki gerçekten böyle bir su birikintisi var!

Peki bu okyanus kalıntıları hangi ayrıntılara sahip?

Çin’in gezgin robotunun sağladığı verileri inceleyen yeni bir çalışma, Mars’ta bir zamanlar su bulunduğuna dair yeni kanıtları ortaya koyuyor.

Şimdiye kadar elde edilen bu güçlü kanıtlara göre Mars’ta küçük bir göl değil, gezegenin ortalama üçte birini kaplayan devasa bir okyanus var. Bir zamanlar Mars’ın, canlı organizmalara ev sahipliği yapıp yapmadığı bilinmese de var olduğu tahmin edilen bir okyanus, buranın yaşanabilen bir yer olduğunu gösteriyor.

Aslında bilim insanları daha önceleri uydu görüntülerine bakarak, Mars’taki Utopia Planitia’nın su barındırıyor olabileceğini düşünmüştü. Fakat bu hep tartışmalı bir konu olarak kalmış, veriler netliğe kavuşamamıştı.

Çünkü bu iddiaları destekleyecek kanıtlar eksikti. Mars’ın bu bölgesini gerçekten suyun mu oluşturduğu yoksa lav akıntıları, rüzgârla sürüklenen kum tepeleri veya eski nehirler gibi farklı şeylerin mi şekillendirdiği belli değildi.

Fakat yeni elde edilen veriler, Mars’ın geçmişte çok daha büyük bir su döngüsüne sahip olduğunu düşündürüyor.

Çin’in Tianwen-1 isimli keşif aracı sayesinde elde edilen verilere göre bu antik plajlar, yaklaşık 1,3 km boyunca uzanıyor ve yüzeyin 9 ila 35 metre altında gömülü. Yani yeni veriler, Mars’ın bir zamanlar tahmin edilenden daha büyük bir su kaynağına sahip olduğunu düşündürüyor.

Ayrıca UC Berkeley’de görev yapan jeobilimci Michael Manga, bu yeni bulgulara dair şunları söylüyor: “Yeryüzünde bir kilometreden uzun plaj tortularının birikmesi çok uzun sürer—yüz binlerce, hatta milyonlarca yıl alır. Eğer Dünya’da işleyen süreçlerin benzer şekilde Mars’ta da gerçekleştiğini varsayarsak, bu okyanusun orada epey uzun bir süre var olduğunu gösterir.”

Bu yeni çalışmalar Mars’ın geçmişte bir okyanus barındırdığı fikrini güçlendirse de aynı zamanda yeni soruları da gündeme getiriyor. Örneğin bu su birikintisine ne oldu? Yüzeyin altında mı dondu? veya buz tabakaları hâline mi geldi?

Bu soruların yanıtlarına ve ayrıca Mars’taki dev plajları oluşturan, bu dev okyanus kalıntılarına dair çok daha detaylı cevaplara ulaşabilmek için bilim insanlarından gelecek yeni gelişmeleri takip etmemiz gerekiyor.